Kod projektu:
MBO-0092/W/20
MBO-0092/W/20
Szacunkowy koszt:
633 985,00 PLN
633 985,00 PLN
Opis projektu:
Celem zadania jest zainteresowanie dzieci i młodzieży z woj. śląskiego szeroko rozumianą tematyką wody poprzez ciekawe warsztaty i eksperymenty związane z wodą oraz popularyzacja Zabytkowej Stacji Wodociągowej Zawada w Karchowicach (k. Pyskowic). W ramach projektu zostanie przeprowadzona inwestycja na terenie Stacji – stworzony zostanie Park Naukowy, dzięki któremu dzieci i młodzież w formie zabawy będą mogły zapoznać się i zrozumieć zasady fizyki. W ramach projektu zaprosimy ponad 100 szkół (4500 dzieci i młodzieży!) na całodniową wycieczkę do Stacji, podczas której uczestnicy wezmą udział w warsztatach naukowych, przejdą Park Nauki oraz zwiedzą Stację. Projekt ma przybliżyć mieszkańcom woj. śląskiego historię miejsca, pokazać dziedzictwo kulturowe oraz zainteresować tematyką wody, ekologii i oszczędzania. Stacja znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki i obchodzi 125 urodziny!
Uzasadnienie:
1. Wniosek nie zawiera nr działki na której zadanie ma być realizowane. Z informacji uzyskanej z Departamentu Nadzoru Właścicielskiego UMWŚ teren inwestycji obejmuje nieruchomości, które są własnością Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A. w Katowicach. Nieruchomość ta nie stanowi mienia Województwa. 2. Należy zwrócić uwagę na wymogi realizacji inwestycji wynikające z Regulaminu Marszałkowskiego Budżetu Obywatelskiego. Zgodnie z § 3 ust. 3 Regulaminu, zwanego dalej „MBO”, zgłaszane zadania o charakterze inwestycyjnym i/lub infrastrukturalnym mogą być realizowane, z zastrzeżeniem ust. 15, wyłącznie na mieniu Województwa, w zakresie nienaruszającym praw osób trzecich oraz z uwzględnieniem przepisów szczególnych. W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2019 r. poz. 512, z późn. zm.) mieniem województwa jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez województwo lub inne wojewódzkie osoby prawne. Zgodnie z ust. 2 art. 47 wojewódzkimi osobami prawnymi, poza województwem, są samorządowe jednostki organizacyjne, którym ustawy przyznają wprost taki status, oraz te osoby prawne, które mogą być tworzone na podstawie odrębnych ustaw wyłącznie przez województwo. Przepis ten stanowi odpowiednik art. 46 ustawy o samorządzie powiatowym i art. 43 ustawy o samorządzie gminnym, stąd też komentarze do tych przepisów znajdują odpowiednie zastosowanie do przepisów ustawy o samorządzie województwa. Wojewódzkimi osobami prawnymi są także te osoby prawne, które mogą być tworzone na podstawie odrębnych ustaw wyłącznie przez województwo. W tym zakresie przepis art. 47, podobnie jak analogiczny art. 46 ust. 2 SamPowU, budzi istotne wątpliwości, zwłaszcza w zakresie spełnienia wymogu wyłączności w tworzeniu danej osoby prawnej i posiadania przez województwo całości praw majątkowych tej osoby (wymóg posiadania 100% udziałów lub akcji w spółce kapitałowej dla uznania tej spółki za wojewódzką osobę prawną). Gospodarka komunalna może być prowadzona także w formie spółek prawa handlowego, tj. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółek akcyjnych (tak B. Dolnicki, Samorząd terytorialny, Warszawa 2012, s. 353), w których gmina jest jedynym udziałowcem posiadającym 100% udziałów i które powołane zostały wyłącznie do realizacji zadań publicznych zleconych przez gminę. Spółki te są powoływane w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, czyli prowadzenia gospodarki komunalnej przez jednostki samorządu terytorialnego. Ich działalność nadzorują organy wykonawcze tworzących je jednostek samorządu terytorialnego - czy to przez realizację przysługującego jedynemu wspólnikowi prawa kontroli, czy też powoływanie i odwoływanie członków rady nadzorczej. Stąd błędne jest stwierdzenie, że spółki te prowadzą działalność gospodarczą w zwykłych warunkach rynkowych (por. wyr. WSA z 11.4.2016 r., IV SA/Wa 105/16, Legalis). W przypadku bowiem powierzenia przez gminę zadań własnej spółce prawa handlowego mającej status komunalnej osoby prawnej, w której gmina posiada cały kapitał zakładowy (100%), jest spełniony warunek posiadania przez instytucję zamawiającą kontroli analogicznej do kontroli sprawowanej nad swoimi własnymi służbami. Wówczas bowiem gmina zachowuje wyłączną możliwość decydowania o sprawach spółki (pełną kontrolę nad spółką). Sporna jest kwestia statusu prawnego spółek z niepełnym (nie 100%) udziałem gminy. W doktrynie wyrażane są poglądy, że także te spółki handlowe mają status gminnych osób prawnych, w stosunku do których gmina jest podmiotem dominującym, wywierającym decydujący wpływ na ich działalność, ale niebędącym jedynym właścicielem [tak J. Jagoda, (w:) Ustawa…, s. 874]. Z uwagi jednak na specyficzny charakter zadań publicznych, do wykonywania których powoływane są gminne (powiatowe, wojewódzkie) osoby prawne, należy opowiedzieć się za poglądem przeciwnym, wskazującym, że komunalną (gminną, powiatową, wojewódzką) osobą prawną jest tylko spółka z wyłącznym udziałem gminy (powiatu, województwa), a objęcie udziałów (akcji) spółki przez gminę (odpowiednio powiat, województwo) i inną samorządową osobę prawną niebędącą gminą pozbawia tę spółkę przymiotu gminnej osoby prawnej [tak K. Bandarzewski, (w:) Ustawa o samorządzie gminnym…, s. 498] (S. Gajewski, A. Jakubowski (red.), Ustawa o samorządzie gminnym [w:] S. Gajewski, A. Jakubowski (red.), Ustawy samorządowe. Komentarz, Warszawa 2018. Tak więc przepis art. 47 ustawy o samorządzie województwa (art. 46 o samorządzie powiatowym) wskazuje na to, iż powiatowa i wojewódzka osoba prawna jest definiowana poprzez odniesienie wyłącznej kompetencji jednostki samorządu terytorialnego do tworzenia danego podmiotu. Jeżeli przyjąć, że przysłówek ˝wyłącznie˝ wskazuje na ograniczenie (wyłączenie) innych niż województwo (powiat) podmiotów współtworzących wojewódzkie (powiatowe) osoby prawne, to istotnie można wysnuć wniosek, że wojewódzką osobą prawną są kapitałowe spółki handlowe z wyłącznym udziałem województwa. Warto w tym miejscu zwrócić również uwagę na wyrok NSA w Warszawie z dnia 5 lipca 2006 r. (sygn. II OSK 439/06), w świetle którego ˝Określenie, że powiatową osobą prawną jest m.in. podmiot, który może być utworzony wyłącznie przez powiat (art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592, ze zm.), odnosi się do sytuacji, gdy daną osobę prawną tworzy sam powiat˝. Podobne stanowisko: jakakolwiek kapitałowa spółka handlowa, w której powiatowi (powiatom) nie przysługuje całość praw wynikających z akcji lub udziałów, nie będzie powiatową osobą prawną (por. uchw. SN z 14.3.1995 r., III CZP 6/95, Legalis), znaleźć może odpowiednie zastosowanie także do spółek wojewódzkich. Z przyczyn wskazanych powyżej, należy uznać za obarczone ryzykiem zrealizowanie zadania inwestycyjnego w ramach MBO, na nieruchomościach nie będących własnością wojewódzkiej osoby prawnej, a mając na uwadze wskazane powyżej rozbieżności interpretacyjne co do wymogów jakie spełniać winna wojewódzka osoba prawna, w tym także na mieniu stanowiącym własność GPW S.A.
Celem zadania jest zainteresowanie dzieci i młodzieży z woj. śląskiego szeroko rozumianą tematyką wody poprzez ciekawe warsztaty i eksperymenty związane z wodą oraz popularyzacja Zabytkowej Stacji Wodociągowej Zawada w Karchowicach (k. Pyskowic). W ramach projektu zostanie przeprowadzona inwestycja na terenie Stacji – stworzony zostanie Park Naukowy, dzięki któremu dzieci i młodzież w formie zabawy będą mogły zapoznać się i zrozumieć zasady fizyki. W ramach projektu zaprosimy ponad 100 szkół (4500 dzieci i młodzieży!) na całodniową wycieczkę do Stacji, podczas której uczestnicy wezmą udział w warsztatach naukowych, przejdą Park Nauki oraz zwiedzą Stację. Projekt ma przybliżyć mieszkańcom woj. śląskiego historię miejsca, pokazać dziedzictwo kulturowe oraz zainteresować tematyką wody, ekologii i oszczędzania. Stacja znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki i obchodzi 125 urodziny!
Uzasadnienie:
1. Wniosek nie zawiera nr działki na której zadanie ma być realizowane. Z informacji uzyskanej z Departamentu Nadzoru Właścicielskiego UMWŚ teren inwestycji obejmuje nieruchomości, które są własnością Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A. w Katowicach. Nieruchomość ta nie stanowi mienia Województwa. 2. Należy zwrócić uwagę na wymogi realizacji inwestycji wynikające z Regulaminu Marszałkowskiego Budżetu Obywatelskiego. Zgodnie z § 3 ust. 3 Regulaminu, zwanego dalej „MBO”, zgłaszane zadania o charakterze inwestycyjnym i/lub infrastrukturalnym mogą być realizowane, z zastrzeżeniem ust. 15, wyłącznie na mieniu Województwa, w zakresie nienaruszającym praw osób trzecich oraz z uwzględnieniem przepisów szczególnych. W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2019 r. poz. 512, z późn. zm.) mieniem województwa jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez województwo lub inne wojewódzkie osoby prawne. Zgodnie z ust. 2 art. 47 wojewódzkimi osobami prawnymi, poza województwem, są samorządowe jednostki organizacyjne, którym ustawy przyznają wprost taki status, oraz te osoby prawne, które mogą być tworzone na podstawie odrębnych ustaw wyłącznie przez województwo. Przepis ten stanowi odpowiednik art. 46 ustawy o samorządzie powiatowym i art. 43 ustawy o samorządzie gminnym, stąd też komentarze do tych przepisów znajdują odpowiednie zastosowanie do przepisów ustawy o samorządzie województwa. Wojewódzkimi osobami prawnymi są także te osoby prawne, które mogą być tworzone na podstawie odrębnych ustaw wyłącznie przez województwo. W tym zakresie przepis art. 47, podobnie jak analogiczny art. 46 ust. 2 SamPowU, budzi istotne wątpliwości, zwłaszcza w zakresie spełnienia wymogu wyłączności w tworzeniu danej osoby prawnej i posiadania przez województwo całości praw majątkowych tej osoby (wymóg posiadania 100% udziałów lub akcji w spółce kapitałowej dla uznania tej spółki za wojewódzką osobę prawną). Gospodarka komunalna może być prowadzona także w formie spółek prawa handlowego, tj. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółek akcyjnych (tak B. Dolnicki, Samorząd terytorialny, Warszawa 2012, s. 353), w których gmina jest jedynym udziałowcem posiadającym 100% udziałów i które powołane zostały wyłącznie do realizacji zadań publicznych zleconych przez gminę. Spółki te są powoływane w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, czyli prowadzenia gospodarki komunalnej przez jednostki samorządu terytorialnego. Ich działalność nadzorują organy wykonawcze tworzących je jednostek samorządu terytorialnego - czy to przez realizację przysługującego jedynemu wspólnikowi prawa kontroli, czy też powoływanie i odwoływanie członków rady nadzorczej. Stąd błędne jest stwierdzenie, że spółki te prowadzą działalność gospodarczą w zwykłych warunkach rynkowych (por. wyr. WSA z 11.4.2016 r., IV SA/Wa 105/16, Legalis). W przypadku bowiem powierzenia przez gminę zadań własnej spółce prawa handlowego mającej status komunalnej osoby prawnej, w której gmina posiada cały kapitał zakładowy (100%), jest spełniony warunek posiadania przez instytucję zamawiającą kontroli analogicznej do kontroli sprawowanej nad swoimi własnymi służbami. Wówczas bowiem gmina zachowuje wyłączną możliwość decydowania o sprawach spółki (pełną kontrolę nad spółką). Sporna jest kwestia statusu prawnego spółek z niepełnym (nie 100%) udziałem gminy. W doktrynie wyrażane są poglądy, że także te spółki handlowe mają status gminnych osób prawnych, w stosunku do których gmina jest podmiotem dominującym, wywierającym decydujący wpływ na ich działalność, ale niebędącym jedynym właścicielem [tak J. Jagoda, (w:) Ustawa…, s. 874]. Z uwagi jednak na specyficzny charakter zadań publicznych, do wykonywania których powoływane są gminne (powiatowe, wojewódzkie) osoby prawne, należy opowiedzieć się za poglądem przeciwnym, wskazującym, że komunalną (gminną, powiatową, wojewódzką) osobą prawną jest tylko spółka z wyłącznym udziałem gminy (powiatu, województwa), a objęcie udziałów (akcji) spółki przez gminę (odpowiednio powiat, województwo) i inną samorządową osobę prawną niebędącą gminą pozbawia tę spółkę przymiotu gminnej osoby prawnej [tak K. Bandarzewski, (w:) Ustawa o samorządzie gminnym…, s. 498] (S. Gajewski, A. Jakubowski (red.), Ustawa o samorządzie gminnym [w:] S. Gajewski, A. Jakubowski (red.), Ustawy samorządowe. Komentarz, Warszawa 2018. Tak więc przepis art. 47 ustawy o samorządzie województwa (art. 46 o samorządzie powiatowym) wskazuje na to, iż powiatowa i wojewódzka osoba prawna jest definiowana poprzez odniesienie wyłącznej kompetencji jednostki samorządu terytorialnego do tworzenia danego podmiotu. Jeżeli przyjąć, że przysłówek ˝wyłącznie˝ wskazuje na ograniczenie (wyłączenie) innych niż województwo (powiat) podmiotów współtworzących wojewódzkie (powiatowe) osoby prawne, to istotnie można wysnuć wniosek, że wojewódzką osobą prawną są kapitałowe spółki handlowe z wyłącznym udziałem województwa. Warto w tym miejscu zwrócić również uwagę na wyrok NSA w Warszawie z dnia 5 lipca 2006 r. (sygn. II OSK 439/06), w świetle którego ˝Określenie, że powiatową osobą prawną jest m.in. podmiot, który może być utworzony wyłącznie przez powiat (art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592, ze zm.), odnosi się do sytuacji, gdy daną osobę prawną tworzy sam powiat˝. Podobne stanowisko: jakakolwiek kapitałowa spółka handlowa, w której powiatowi (powiatom) nie przysługuje całość praw wynikających z akcji lub udziałów, nie będzie powiatową osobą prawną (por. uchw. SN z 14.3.1995 r., III CZP 6/95, Legalis), znaleźć może odpowiednie zastosowanie także do spółek wojewódzkich. Z przyczyn wskazanych powyżej, należy uznać za obarczone ryzykiem zrealizowanie zadania inwestycyjnego w ramach MBO, na nieruchomościach nie będących własnością wojewódzkiej osoby prawnej, a mając na uwadze wskazane powyżej rozbieżności interpretacyjne co do wymogów jakie spełniać winna wojewódzka osoba prawna, w tym także na mieniu stanowiącym własność GPW S.A.